Bir "tartışamama" göstergesi - İmza kampanyaları

İzleyebildiğim kadarıyla Change org’da Endüstri Mühendisleri Odasının Kurulması gündemiyle iki imza kampanyası oldu.

Daha yeni olanın üzerinde yeterince çalışılmamış bir girişim olduğu belliydi. 200 imza hedeflemişler; 10 Temmuz'da 100’ü ancak geçmişlerdi.
25 Ağustos’ta baktığımda tam 200 olduklarını gördüm. Hedefi 500 imzaya çıkarmışlar. 6 Eylül'de de 202 oya yükselmişler.
Daha işe başlarken 40.000’den fazla endüstri mühendisinden Oda kurmak için 200 imza ve TMMOB’nin bunu ciddiye almasını beklemek!
Öte yandan, benim farkına varmamdan sonraki bir buçuk ayda ancak 70-80 imzanın eklendiğini düşünürsek kullanılan video, slogan ve dili fazla da dert etmemek gerektiği hemen ortaya çıkar.
Endüstri Mühendisleri Odası’nın kurulmasını dileyenlerin, olumsuz kalkışmalardan birinin örneği olarak, bu girişimi bilmeleri gerektiğine inanıyorum:
https://www.change.org/p/end%C3%BCstri-m%C3%BChendisleri-end%C3%BCstri-m%C3%BChendisleri-odas%C4%B1n%C4%B1n-kurulmas%C4%B1
Bu kampanyalar change org’ta ne kadar süre tutuluyor onu bilmiyorum; o nedenle günün birinde erişemezseniz, yukarıda verdiğim bilgilerle yetineceksiniz :(

Önceki kampanyanın, biraz daha iddialı olsa da Oda kavramını oturtamamış olmanın sıkıntılarını taşıdığını düşündüm.
https://www.change.org/p/tmmob-end%C3%BCstri-m%C3%BChendisleri-odas%C4%B1-kurulmas%C4%B1n%C4%B1-talep-ediyorum

Çağrı metni, Oda’nın doğru algılanmadığını gösteriyor: Oda’nın asıl işlevi "meslek alanını düzenlemek"tir. Çağrıda ise öne çıkan iki nokta vardır:
1. Taban ücret belirlenmesini de kapsayan özlük haklarının korunması
2. Diğer meslek örgütlerine ideolojik takıntılardan uzak bir odanın olabileceğini kanıtlamak

Sonuçta bu kampanya da hedeflediği 1500 imzaya 267 kala kapanmış. Bu başarısız deneyimden sonra; hala açık olan 500 imza hedefli kampanyayı düzenleyenlerin derdini anlamak daha da zorlaşıyor: Senden öncekiler 1200'ü geçmişler bir anlamı olmamış; 500 hedefiyle varmak istediğin nedir?

Bu kampanyalar endüstri mühendislerinin Oda talebinin olmadığının kanıtı olarak da görülebilir. Fakat taleplerin ortaya konmasından başlayan yetersizliklerin rolünün daha belirleyici olduğu son derece açık. Keşke oda kurulmasına karşı olan endüstri mühendislerinin görüşlerinin de ortaya konulabildiği ortamlar oluşabilse...

Tartışabilmeyi olanaklı kılacak, ağırlığı olan bir merkez üretme çabası olmaksızın daha öteye gitmenin tamamen raslantılara kalacağına inanıyorum. İnternette 10.000'den fazla üyesi olan yerel endüstri mühendisliği grupları bulunmasına karşın imza kampanyalarının bu ölçüde karşılıksız kalmasını da tartışma zeminin gelişemediğinin bir kanıtı olarak görüyorum.

Günün birinde, gerçekten bir imza kampanyası da düzenlenebilir. Fakat hedefin; MMO'ya üye olanlar  arasında en az 3000, toplamda ise 10.000’den az olmaması gerekir. Bu hedefle yola çıkabilmek için yapılması gereken hazırlıklar da doğal ki buna göre olmalıdır...

EndMO'yu neden tartışamıyoruz?

Yöneylem Araştırması Endüstri Mühendisliği 35. Ulusal Kongresi'nde 20 yıl öncesinin gündemine geri döndüm: Endüstri mühendislerinin mesleki örgütlenmesi konusunu bir başka boyutuyla gündeme taşımaya kalktım. Çok az kişi ilgi gösterdi. Fakat bu konuya el atmışken aşağıdaki sunumun sonuçları temelinde bir adım atılabilmesi için bu günceden yararlanmaya çalışacağım.

Bu sorunun aşılamamasının temel nedeninin bu konunun tartışılamaması olduğu tezi üzerinden yola çıktım. Kendimden biliyorum; 20 yıldır tartışamadım. “Oda” kod adıyla ne zaman bir tartışma başlasa bir biçimde eriyip kayboldu.
Ben de bu tartışmaların neden sürdürülemediği üzerine kafa yorup bulabildiklerimi 35. Ulusal Kongre'de paylaşmayı seçtim.

En başta, Türkiye'nin, Endüstri Mühendisi nüfusu açısından dünyada çok önemli bir yere sahip olduğunun farkında olmak gerekiyor. Linkedin'deki verilerin günümüzdeki karşılığı ABD'den sonra en çok Endüstri Mühendisinin Türkiye'de yaşadığını gösteriyor. Bu veriye kuşkuyla yaklaşacak olanları anlamaya hazırım. Fakat nüfus büyüklüğünün çok önemli bir boyutta olduğunun inkar edilemeyeceğini gösterdiği de açıktır.

8 Eylül'deki verilere bakıldığında Endüstri Mühendislerinin yaşadıkları ülkelere dağılımında en kalabalık ülkeler böyle görünüyordu.

İkinci konu Linkedin'i bir kenara koyup Türkiye'deki üniversitelerin mezun ettiği endüstri mühendisi sayısına baktığımızda da ciddi bir "değer" ile karşılaşırız: 48.000'den çok.

Üçüncü konu da MMO içerisindeki Endüstri Mühendisi sayısıdır: MMO kaynaklarında E/İM olarak 7300 verildiğine göre 7000 olarak düşünebiliriz. Bu sayı şunun için önemlidir. Endüstri Mühendisleri Odası bugün kurulsa, sadece MMO'ya üye olanların EndMO'ya aktarılması sonucu TMMOB'nin 25 odası arasında en büyük 13. oda olacak büyüklükte olur.

Bu resimde mavi alanlar üye sayısıyla orantılı olarak Odaların üye sayısı büyüklüklerini gösteriyor. Kırmızı nokta MMO üyesi Endüstri mühendislerinin büyüklüğünü; kırmızı çember ise Endüstri Mühendisliği bölümlerininden mezun olanların sayısal büyüklüğünü gösteriyor (Resmi tıklayarak büyütebilirsiniz).


Endüstri Mühendislerinin benimseme olasılığının çok daha yüksek olduğu bir örgüt olarak EndMO TMMOB'nin üye sayısı en büyük odaları arasına girmeye şimdiden adaydır.

Bütün bu yalın gerçeklere rağmen, bırakın Oda kurulmasını, bu konu konuşulamamaktadır bile... Neden konuşup tartışamadığımızın çeşitli yönleri üzerinde durmak gerekiyor. Önce bunlara bakıp sonra da bu durumu aşmanın yolu olup olmadığını değerlendirmeye çalışacağım.

Endüstri Mühendisleri Odasını tartışamama dünyası; birbirini destekleyen 5 kaynaktan besleniyor

TMMOB'nin Politikaları
    TMMOB çekinceleri
TMMOB'nin kendine göre gerekçeleri var. Yönetimi güçleştireceğini düşündükleri için "Oda"ları çoğaltmak istemiyorlar. Tartışmaya çalışılırsa; bunu engellemediklerini, endüstri mühendislerinin oda kurma iradesini göstermedikleri için “oda”nın kurulamadığını sürerler. TMMOB yasasının TMMOB'ye verdiği Endüstri Mühendisleri Odasını kurma görevini yerine getirmemiş olmalarını zaman içerisinde geliştirilmiş MEDAK ve benzeri iç düzenlemelerle açıklarlar.
    MEDAK saçmalığını başımıza saranların özeleştiri yapmamaları
Odaları çoğalmak istememe politikası 1980'lerin sonunda Meslek Dalı Ana Komisyonu diye bir garabetin üretilmesine yol açmıştır. Oda kurma görevini savsaklamak üzere MMO içerisinde, büyük olasılıkla endüstri mühendisleri tarafından geliştirilen MEDAK, zamanla kurumsallaşarak günümüzdeki kısırlığı yaratmıştır. MEDAK'ın yaratıcılarının özeleştiri yapabilmesi sorunun çözümünde önemli bir gelişme sağlayacaktır.
    TMMOB Eğitiminden geçmek
Mesleki örgütlenme duyarlığı olan meslektaşlarımız Oda ile iletişim kurduklarında yukarıda tanımladığım politika doğrultusunda bir “eğitim”den geçerler. Tekstil Mühendisleri Odası'nın yanı sıra Bilgisayar Mühendisleri Odası örneği üzerinden ayrılan odaların yaşadıkları çözümsüzlükler tanımlanır. MMO'nun sahip olduğu parasal olanaklara sahip olmayacak bir EM Odasının kısa zamanda bir çöküş yaşayacağı vurgulanır. Oda çevresindeki meslektaşlarımız bu temelde bir eğitimden geçerler. Bu da, konuya en yakın kesimlerin bağımsız bir EM meslek örgütü konusunda umutsuzluğa sevk edilmesine yol açar.
   
Yalın Gerçeklikler
    Tartışmayı yürütecek bir merkezin eksikliği
TMMOB bu konuyu tartışma gündemine bile getirmeyince Endüstri Mühendislerinin meslek örgütünü tartışacak başka bir ağırlık merkezinin gerekliliği doğar. Bugüne kadar bunu bir gereklilik olarak gören hiçbir yapı çıkmamıştır. Herhangi bir EM bölümü, herhangi bir Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanları Toplantısı, Yöneylem Araştırması Derneği, böyle bir şeyi tartışma gündemine almamıştır.
   MEDAK'ın çok güçsüz bir yapı olması
MMO içerisinde Endüstri Mühendislerinin yer aldığı örgüt birimi Endüstri/İşletme Mühendisleri Meslek Dalı Ana Komisyonu adı verilen bütçesiz, yetkisiz, örgütsel öğrenme yeteneği gözetilmeden oluşturulmuş sıradan bir birimdir. Bu yapı da örgütlenme çerçevesini tartışmaktan uzaktır.
    Arada geçen örgütsüz zamanın sorunları büyütmüş olması
90'lardan sonrasında açmazlar büyümüştür. Yeni endüstri mühendisleri MMO'yu da benimsememiştir. Aynı zamanda “Oda” sorununun 20 yılı aşkın sürede çözülememiş olmasını, daha sonrasında da çözülemeyeceğinin ön bilgisi olarak gören gençler arayış isteklerini yitirmişlerdir.
Endüstri Mühendisliği meslek alanının düzenlenmesi için yapılabilecek olanlar genişleyip karmaşıklaştıkça işin altına girmek de güçleşmektedir. Bu da TMMOB'nin sahip çıkmadığı bir ortamdaki girişimcilerin cesaretlerini kıran bir etki yapmaktadır.
    İş dünyasının beceriksizliği
Birincil önemde olmasa da, endüstri mühendisliği alanının düzenlenmesine yönelik bir talep endüstri mühendislerinden yararlanan iş dünyasından da gelmemiştir. Örgütlü olan kesim iyi yetişmiş endüstri mühendislerini değerlendirme şansına sahip olduğu için diğerlerini dert etmemiş, bunu dert etmesi gerekenlerin örgütlülük düzeyi de bu sorunu fark edecek düzeye ulaşmamıştır. Özel kesim endüstri mühendislerinin bir meslek örgütünün olmamasını dert etmediği gibi kamu kesimi de dert etmemiştir.
   
Aşınmalar
    Sorumluluk üstlenmekten çekinmek
İlk iki ana başlığın geliştirdiği ortam sorumluluk üstlenmeyi zorlaştırmıştır. Özellikle mesleğin yetiştiricilerinin gözetmesi gereken mesleki örgütlenme konusu, liberal yaklaşımların alıp başını gittiği bir dünyada çok daha güçlü bir meydan okumayı gerektirir duruma gelmiştir. Egemen toplumsal hava, bu tür üstlenimlerin bir değer olarak algılanmasına izin vermediği için konuyu sahiplenen çıkmadıdemek yanlış olmaz.
    Yapılan verimsiz tartışmaların verdiği bıkkınlık
Oda tartışmaları dar çevrelerde kalmış, özgür bir ortam sağlanamamış, kısırlaşan tartışmalar da bezginlik yaratmıştır.
    Yasaların ciddiye alınmaması
Yasalara duyulan güzensizlik; TMMOB Kanunu'nun TMMOB'ye verdiği görevin yerine getirilmesini zorlama temelinde değerlendirilmesini engellemiştir. Bunda bir çok noktada çok olumlu girişimlerde bulunan TMMOB'yi zor durumda bırakmama yaklaşımlarının da etkisi olmuştur.
   
Güven Eksikliği
    Meslek örgütünün yetkinliği olan kişiler tarafından üstlenilmeyeceğinden çekinilmesi
Yeterli yetkinlikte kimselerin örgüt yönetimlerine ilgi göstermemeleri sonucunda örgütün yetkin olmayan kişiler tarafından yönetilmek durumunda kalınacağından çekinilmesi de tartışmaların gelişmesini engelleyen etmenler arasındadır.
    Meslek sahiplerinin konuyu karmaşık görmesi
Endüstri mühendisleri meslek örgütü konusunu uygulamadaki örnekler temelinde değerlendirme yanılgısına düşerek kurulacak örgütü anlamlandırmakta güçlük çekmişlerdir.
    Meslek örgütünün yaptırım olanaklarına güvenmemek
Benzeri deneyimlerin yetersiz olması nedeniyle, endüstri mühendisliği alanına yönelik olarak alınacak kararların uygulatılmasını sağlayacak araçların geliştirilebileceğine hep kuşku ile bakılmıştır.
    Odayı yaşatmanın zorluklarından ürkmek
Odayı sürdürülebilir kılmak üzere meslektaşların ödentilerinden başka kaynağın geliştirilemeyeceği kuşkusu konu üzerinde yoğunlaşmayı engellemiştir. Bunun yanı sıra uygulamadaki şube yapılanmasını sürdürebilmenin güçlükleri gözetildiğinde örgütlenmenin etkili kılınabileceğine duyulan güven de azalmıştır.

“Bilgi” Eksikliği
    Mesleğin ne olduğunu bilmemek
Meslek kavramı bizde yeterli olgunluğa ulaşmamıştır. Bu durum tartışmaların kısırlığını etkilemiştir.
    Meslek örgütünün ne olduğunu bilmemek
Meslek örgütünün meslek insanları arasındaki dayanışma yönü gözetilmesine rağmen meslek insanlarının birbirleri üzerindeki denetimi ve mesleğin kamu yararına gerçekleştirilmesini düzenleyecek araçların geliştirilmesi boyutu yeterince gözetilmemiştir.
    Tartışmayı bilmemek
Tartışmanın gerçeğe ulaşmak için yapılmasından daha çok kendi doğrularımızın benimsetilmesi temelinde yürütülmesi, zamanla tartışmaların tümden yok edilmesine yol açmaktadır.

Sorun; bunların tümünü birden gözeterek, tartışmayı yürütecek bir "ağırlık merkezi"nin oluşturulmasıyla aşılabilir olarak görülmektedir. TMMOB bu ortamı yaratamazsa böyle bir görev meslektaşların boynunda asılı kalacaktır.

MMO içindeki EM sayısı TMMOB'nin 5 odasının üye toplamından daha fazla

Endüstri Mühendisliği bölümlerinin yeni mezun vermeye başladıkları dönemlerde, endüstri mühendisleri, TMMOB yasası gereği* "en yakın odaya ithal olundu"lar. En yakın Oda da bölüm olarak ayrıldıkları Makina Mühendisliği nedeniyle MMO olarak belirlendi.
Bu durum ilk birkaç yıl için anlaşılabilirdi; en acımasız yorumcular 1980'e kadar "Oda"nın kurulmamış olmasını bu maddeye dayandırabilir.
Böyle olunca, giderek daha az endüstri mühendisi MMO'ya yazılır oldu. Ancak özel yönlendirmeler, örgütlenme duyarlıkları ve özlük hakkı beklentileri üyelik nedeni oldu. Gelinen noktada MMO'ya üye olan endüstri mühendisleri oranı 1/6'nın altına düştü. Buna rağmen TMMOB içerisindeki endüstri mühendisleri sayısının hiç de az olmadığını aşağıdaki tablo üzerinde görebilirsiniz:

Bu tablo şunun gibi bilgiler veriyor: Yalnızca MMO İstanbul Şubesi'ndeki üyeler Tekstil Mühendisleri Odası üye sayısı dolayındadır**. Aynı karşılaştırmayı MMO Ankara Şubesindeki endüstri mühendisleriyle Gemi Makinaları İşletme Mühendisleri Odası; MMO İzmir ile Petrol Mühendisleri Odası; MMO Kocaeli'indeki endüstri mühendisleri ile Meteoroloji Mühendisleri Odası üye sayıları için de yapabiliriz.
Geri kalan şubelerdeki üyelerimiz de TMMOB'nin üye sayısı büyüklüğünde 19. sıradaki İç Mimarlar Odasındakinden daha fazladır.
Oda teşkiline müsait olmayan ihtısas mensubu olmaktan mensuplarının çok küçük bölümleriyle oda teşkilini mümkün kılmış çok sayıda ihtısas sahasının fevkinde mensuba sahip olan bir ihtısas sahası haline geldik.
Makina Mühendisleri Odasına üye olan meslektaşlarımızın sayısı TMMOB Yönetim Kurulunda birer üye ile temsil edilen 5 Odanın üye sayısının toplamından fazladır. MMO'ya üye olmayan meslektaşlarımızın sayısı da bunu 5 katından fazladır.
Bu kadar basit ve çarpıcı gerçeklerle uyum içerisinde yaşamayı nasıl öğrendiğimizin bir toplumsal ruhbilim sorunu olduğuna inanıyorum.

* Madde 17 - Sayıları oda teşkiline müsait olmıyan ihtısas mensupları Birlik Umumi Heyeti karariyle ihtısaslarına göre en yakın odaya ithal olunur.

**  TMMOB Odalarının 2013 yılı sonundaki üye sayıları

Çin'de Endüstri Mühendisliği

Gelişmekte olan ekonomi ülkelerinin üniversite sıralamasında ODTÜ 2015'te 3. sırada çıkmıştı. Bu sıralamanın ikinci üniversitesinin Endüstri Mühendisliği Bölümü hoş bir şey anlatıyor.
Çin'in, yaptıklarını bu temelde yürüttüğünü düşününce bizim çok fazla takıntıya sahip olduğumuzu düşünmemek için hiçbir neden kalmıyor...
Adamlar, ilgili alanda dünyadaki birikimi, endüstri mühendisliği eğitiminde işlerine yarayacağına inandıklarını hızla kendileri için basılı hale getirmişler.
Dört yıla bile gerek duymayan  bir eğitimle hızlı çözümlere gitmişler.
Meslek örgütü konusunu çözmekte ise (6. maddeye bakarsak) neredeyse bizim gibi davranmış, fakat çözümü ABD kuyruğuna takılmakta bulmuşlar. Sonuçta; geliştirdikleri şu seçeneği uygulamalarını bekliyorum. 15 Türkiye ölçüsünün üzerindeki bir ülkede bu esnekliği küçümsememek gerekir.
Umarım, bugünlerdeki durgunluğun nedeni bizimkiler olmamıştır :)

ListEM'de son EM Odası Tartışması

Aşağıdaki tartışmayı oda konusundaki etkili tartışmalardan biri bile olsa sonuçsuz kalmasının incelenmesine fırsat sağlamak için yayınladım. 14 kişiden de ayrı ayrı izin almak için uğraşmak yerine isimleri çıkartmayı seçtim. Umarım bu nedenle sorun yaşamayız. İki yalın amacım var: Bu konu tartışılabilirse bu kadarıyla olsun konuşulmuş olduğu bilinsin, üzerine konuşulabilsin; diğeri de sonuç alınamamasının nedenlerini incelemek için bir fırsat olsun:

22 Ocak 2012

Endüstri Mühendisleri niye gider Makine Mühendisleri Odası'na kaydolur?

Topu 100 mezunu olmayan bir mühendislik disiplininin bile muhtemelen kendi adında bir odası vardır.

Endüstri Mühendisleri makine mühendisliğiyle ilgisi olmadığı halde nasıl bu durumu hazmeder?

Odaların kısır siyaset tatmini yerine mesleki kaygıları olsa makinecilerin endüstri mühendislerine kapıyı göstermesi ve endüstricilerin inatla anımsamak istemedikleri mesleki sorumluluklarını

makinecilerin anımsatmaları gerekirdi.

Gençler bu makineleşmiş büyüklerinizle olmaz. Şayet yasal bir engel yoksa gidin Endüstri Mühendisleri Odası'nı siz kurun.

Hepinize güzel bir hafta diliyorum.

A1 82

Kutluyorum ve destekliyorum. Yıllardır oda kurmanın güçlükleri vs dinlemekten usandım

B2

Ne odasi olursa olsun ama bilgi alanina giren konularda yaptigi aciklamalari herkesin anlayacagi dil ve uzunlukta yapsin. Diger dillerdeki calismalar makaleler olarak zaten yapiliyor.

Memleketin durumu ortadayken bu taraf da zayif kalirsa karanliga bir cepheyi daha terketmis olacagiz. (Ilgi: Turkiye TOKI’ye baglaniyor! http://mo.org.tr/index.cfm?sayfa=belge&sub=detail&bid=44&mid=44&tip=0&Recid=14232)

Aydinlik gunlerde gorusmek umidiyle,

C3 ‘97

Sevgili B2,

Gucluklerden yilmayalim, dinledik diye usanmayalim.

23 Ocak 2013'e kadar onumuze bir hedef koyalim: Istekli bir ekiple, TMMOB yasasi cercevesinde, ulke capinda anlami olacak Endustri Muhendisleri Odasi icin ayrintili bir yapilabilirlik raporunu 12 ayda cikaralim. Benim gibi bolum baskanlari da basvuranlara ilgi duyacaklari verileri saglasinlar.

Benim gibi, bu fikre muhalif olanlar, sonra, 1-2 ay bu rapora calisip, aykiri gorusunu dayanaklariyla yazili sekilde kamuoyumuza sunsun.

Boylece tarihe kalici bir belge birakalim. Ya bir oda kurulusunun temeli tarihe kazinmis olur, gelecek kusaklar bakar ve anlar. Ya da tartismalari bir sureligine rahatlatacak bir dayanak dogar, yeni tartisma basliklari aramaya koyuluruz, usanc biter.

D4 '78

23 Ocak 2012

Hocam, çok güzel fikir.

Ben, EM odasının sıfırdan temelleri, ve çerçevesi etkin çizilecek, mesleği ve geleceğini koruyan, proje üreten, görüş bildiren, bu görüşleri dikkate alınan ve yönlendirici bir oda olabileceğine inancım sonsuz.

İstekli ekipte beni de sayabilirsiniz!

Teşekkürler

E5

Sayın Hocam,

Ekolojik etik, sürdürülebilirlik konularında size destek vermek isterim.

Kolaylıklar,

F6 '87

Yanliş anlamadıysam, D4 hocamız Endüstri MO kurulmasını tartışmayı önermiş, ancak kendisinin bu işe muhalif olduğunu yazmış.

G7 '88

Özür dilerim , ifademi düzelteyim. Endüstri Müh. Odası kurulması konusunda, iki farklı fikri savunan gruplara destek vermek isterim.

Selamlar,

H8 '87

Kendi kendime ara sira sorarim, "Icimde gizli bir G7 yanim mi var?" diye.

Imalarimi, serzenislerimi anlatmama gerek birakmadan, yalin ifadeleriyle isimi kolaylastiriyor.

Gercekten tesekkur ederim G7.

D4 '78

Yuksek lisanstayken (yanlis hatirlamiyorsam 2008'de) Halim Hoca'nin dersine gelen bir MMO (belki eski) yoneticisi vardi. Endustri muhendislerinin son derece akilli olduklarini bir oda kurmanin ve yurutmenin zahmetlerine girmeden odanin butun imkanlarindan cok guzel bir sekilde yararlandiklarini soyluyordu. O gunden bugune bir sey degismediyse herkes memnun gibi.

I9 '08

24 Ocak 2012

Selamlar,

Bence Endüstri Mühendisleri olarak problemi değil semptomu tartışıyoruz.

Bence problem Endüstri Mühendislieri Odası'nın olup olmaması değil, Endüstri Mühendisliğinin bir meslek olup olmaması konusundan kaynaklanmaktadır.Buradan hoppala dediğinizi duyar gibiyim.

Önüne gelenin Endüstri Mühendisliği bölümü açtığı, buralardan diploma alanların her sektörde her işe yarayan ingiliz anahtarları gibi işe alındığı, aynı görevlere Endüstri Mühendisi olmadan da başka mühendislerin veya teknik / sosyal eğitim almış başkaca kimselerin istihdam edilebildiği bir dünyada Endüstri Mühendisliği meslek olma sürecini tamamlamış mıdır?

Meslek (profession) nedir? Profesyonel mühendisliğin şartları var:

1) Tanımlı bir eğitim içerecek. Burada ülkemizde Gazi, İTÜ ve ODTU gibi muhtelif okullar arasında bir takım farklılıklardan söz edebiliriz ama aşağı yukarı bir homojenlik de mevcut. YÖK'ün nadir faydalarından. Ama universite kavramından hareketle üniversitelerin tek tipleşmesinin ve universite eğitiminin bir sanayi ürününe dönmesinin zararlarından da

bahsetmek mümkün. Ama o başka bir tartışmanın konusu.

2) Belirli bir alan bilgisinde başkalarını dışarıda bırakan bir uzmanlaşma gerektirecek. Aynen tıp, eczacılık gibi kimin bildiği, kimin bilmediği net bir 'domain'den bahsediyor olacaksınız. Burada bir miktar sıkıntı öngörülebilir. Ama Yöneylem ve muhtelif sayısal yöntemlerle bu konuyu da

aştık diyelim.

3) Bu uzmanlaşılan alana, bu uzmanlaşılmış bilgi nedeniyle yeterli bir ticari talep olacak. Yani Endüsri Mühendisini işe alanlar, bu kişileri salt okumuş akıllı çocuklar oldukları için değil uzmanlaşılan bu yöntemler ve 'domain' bilgisine ihtiyaç duydukları için işe alacak. Burada Türkiye'de tüm mühendislik bölümlerinde bir miktar problemden söz edebiliriz. Ama en

azından ortada imza atılacak bir proje olmalı.

4) Ticari ve ahlaki olarak bu işi başkasının da yapamaması lazım. Başka birisi Endüstri Mühendisliği problemine çözüm önermeye kalktı mı bu toplum ve/veya devlet tarafından gayrımeşru addedilecek. Sünnet yapmaya kalkan berber gibi olumsuz değerlendirilecek. Problem alanınız ve konuya ait bilginiz net olunca bu alanda bir iktidar ve tekillik iddia edebileceksiniz. Sanırım ufak tefek problemlerin gelip en fazla patladığı yer de burası.

Bir de tabii, avukatlık, doktorluk, eczacılık gibi ahlaki kodları, kimin yapıp kimin yapamayacağı net tanımlanmış meslekler dışında her öğretim alanı günümüzde meslekleşmeden uzaklaşıyor. Hatta bu tanımlı meslekler bile, bioenerji uzmanlığı, yok arbitraj uzmanlığı gibi meslek dışından gelme kimselerin pratiği ve tehdidi altında.

Geçenlerde bizim sokaktaki bir güzellik merkezini polis bastı.

Kullandıkları epilasyon vs. cihazını ancak diplomalı doktorlar kullanabilir diye karar çıkarttırmış tabip odası. Dolayısıyla tıbbi uygulama yapan epilasyon salonları da bioenerji uzmanları ve alternatif tıp gibi örneğin tıp mesleğini tehdit etmeye başlamış durumda.

Dolayısıyla Endüstri Mühendisliği odasını tartışacakların önce Endüstri Mühendisliği mesleğini tartışması ve giderek tanımsızlaşan kaotik dünyada mekanik bir tanımı ve buna ilişkin kurumsal ortamın tesis edilebileceğine dair bir hayali kurması gerekiyor.

İyi çalışmalar,

J10 97'

M13, Top senin kalenin önünde oynanıyor. Girsene hocam.

K11

"...... Endüstri Mühendisliği mesleğini tartışması ve giderek tanımsızlaşan kaotik dünyada mekanik bir tanımı ve buna ilişkin kurumsal ortamın tesis edilebileceğine dair bir hayali kurması gerekiyor."

J10 bence çok önemli bir noktaya dikkat çekmiş. Buna iki soru daha eklenmesi gerekiyor bence.

1-Böyle bir "tanıma" ihtiyaç var mı? Neyi çözmek istiyoruz?

2-Daha önemlisi son 20-30 yıldır yaşanan ve bizim kendi mesleğimizin tanımının "bulanıklaşmasına" neden olan durumdan bir tek Endüstri Mühendisliği mi muzdarip? Mesela son 20-30 yılda Bilgisayar Mühendisliği (Computer Science ve Computer Engineering terimlerinin ikisini birden kabul edin lütfen) tanımı ne oldu? Mimarlık'da ne gibi gelişmeler oldu? Acaba

onlar da böyle bir "bulanıklaşma" yaşadılar mı? Yaşadılarsa bu gerçekten kötü birşey mi?

Avukatlık deyince ne kastettiğimizi biliyoruz.. Hukuk deyince anlıyor muyuz? Her hukukçu avukat mıdır?

Mühendislik deyince de ne kastettiğimizi anlıyoruz. Pekii matematik deyince?

Her matematikçi mühendis midir? OR biliyoruz diye biz mühendis olmuş olur muyuz? Olmalı mıyız?

Aslında bir bakıma M13 Abi'nin daha önce yazdığı "üniversite" ile ilgili "özgürleşme" konuları dönüp dolaşıp hepimizin değişmez gerçekler gibi kabul ettiği ama bence hikmeti kendinden menkul böyle tanımlamaların içerğine dayanıyor.

Neyse, öyle şetttim... J10 yazınca "aha ben de ben de" diye yazmadan olmuyor:)

L12 95.5

30 Ocak 2012

Bu tartışma dizisinin iki adımını önemli buldum:

1. D4'ın bu konuda somut bir çalışma yürütülmesini önermesi

2. J10'in meslek tanımını tartışmaya açması

Eğer kaçırdığım bir şey yoksa ve yanlış anlamadıysam, bu konuları geliştirmek için yeterli bir destek gelmedi. Buna gönlüm elvermedi.

J10'in önerilerini D4'ın önerisi çerçevesinde değerlendirmek üzere; ben daha somut bir gündem önereceğim: 9. Endüstri Mühendisliği Kurultayı* için girişim bizden (ListEM'den) gelsin.

D4'ın önerisini hatırlayalım:

"23 Ocak 2013'e kadar onumuze bir hedef koyalim: Istekli bir ekiple, TMMOB yasasi cercevesinde, ulke capinda anlami olacak Endustri Muhendisleri Odasi icin ayrintili bir yapilabilirlik raporunu 12 ayda cikaralim. Benim gibi bolum baskanlari da basvuranlara ilgi duyacaklari verileri saglasinlar."

diyor.

Bu iş, bir "istekli ekip"le olmaz. Örgütle olur. Eğer TMMOB MMO E/İM MEDAK Endüstri Mühendisleri için bir örgütse, bu işi o örgütün yapmasını sağlayalım. Önümüzdeki kurultayı "EndMO'nun kurulması için bir tartışma platformu" olarak tanımlayalım.

Aradaki süreyi de (20 aydan fazla) "bu kurultayı" hazırlamak için değerlendirelim. EndMO'nun kurulmasını isteyenlere bu Kurultayı hazırlamak üzere MEDAK Yönetiminde görev verilsin. Ya da başka türlü söyleyeyim:

EndMO'nun kurulmasını isteyen ve Kurultay hazırlıklarını yönetebileceğine güvenen arkadaşlar MEDAK yönetimi için aday olsunlar. Bunun için Ağırlıklı olarak Ankara'daki arkadaşların (İstanbul ve İzmir de olur) öne çıkması gerekir; çünkü sonuçta işler MMO merkezinde yürür.

Aralık başında Bursa'da yapılan son Endüstri Mühendisliği Kurultayı'ndan henüz bir bildiri gelmedi. Fakat daha önce gelmiş olanları ve bunların ne kadar bir etki yarattığını biliyoruz. Hatırlayanlar azdır, gidip görebilsinler diye bir toparlamam var:

http://kongrems.blogspot.com/search/label/Kurultay .

9. Kurultay; olabilirliğini göstermek isteyenlerin EndMO projesini endüstri mühendislerinin önüne koyduğu bir zemin olarak değerlendirilsin.

Benim baktığım taraftan; EndMO gecikmiş bir yasal bir gerekliliktir. Aynı şeyleri onlarca kez yazmamak için bir alan oluşturmayı denedim ve şurayı EndMO fikrini desteklemek isteyenlere açmak üzere oluşturdum: http://endmo.blogspot.com/2012/01/endmo-yasal-bir-gerekliliktir.html<http://endmo.blogspot.com/>

Bu güncedeki ilk yazıda da TMMOB yasasından kaynaklanan EndMO gerekliliğini anlatmaya çalıştım. Daha sonra da diğer boyutları üzerinde durmaya çalışacağım. Gelecek katkılara bağlı olarak da biçimlendireceğim.

Kolay gelsin.

M13 78'82

* Onlar "E/İM Kurultayı" diyorlar.

M13 Abi,

"9. Kurultay; olabilirliğini göstermek isteyenlerin EndMO projesini endüstri mühendislerinin önüne koyduğu bir zemin olarak değerlendirilsin. "

Çok büyük, uzun erimli bir proje. Başarılabilirse gerçekten süper olur. En azından J10'in söylediği şeyleri tartışabileceğimiz daha "örgütlü" bir platform olur.

Ama yapılabilir mi bilmiyorum. Kendi yeteneklerimden ve sebatımdan çok emin değilim. Malum örgütsel süreçler kolay şeyler değil. Zaman ve sorumluluk istiyor.

Ancak ben elimden geldiğince böyle bir projenin içinde olmaya hazırım. Herhangi bir Oda geçmişim ve tecürbem olmadığı için söylüyor da olabilirim bunu.

Senle birebir yazıştığımız gibi, tartışmayı ilerletmek için belki önce şu MEDAK mevzusunu açmak gerekir:):) O bile tek başına bana "öffff" dedirten birşey.

Bence bu tartışmanın LISTEM'de derinleşmesinde her halikarda fayda var.. O yüzden LISTEM üzerinden sana yanıt atıyorum.

Sevgiler

L12 95.5

31 Ocak 2012

Bu konuyla ilgili goruslerimi J10'in EM bir meslek midir ve M13 Abi'nin EM'lerin gonulsuzlugu fikirleri etrafinda acmak istiyorum.

EM baslibasina,tas gibi bir meslektir.Yer yer acmazlari, rutinleri olan belki de sıkıcı bir meslektir ama meslektir

Mesligin cikis yerini dogru oturtur ve o cekirdekten bakmaz isek yaniliriz dusuncesindeyim. EM'i EM yapan sistem yaklasimi filan degildir. Sistem yaklasimi icermeyen muhendislik disiplini olmaz zaten. EM'i EM yapan isin icine kattigi insan boyutudur. Mekanik tanim ve sihir kesinllikle bu kavramin etrafindadir.

En nihayetinde EM scientific management akimi ile ortaya cikmis,uretimim kitleselleginin getirdigi ihtiyaclarla sekillenmis,dunya savaslarindaki askeri planlamalar ile farkli bir boyut kazanmis sonrasinda giderek onem kazanan verimlilik ile de bagimsizligini ilan etmistir.

Sorun belki de iletisim caginda is mukemmelliginin artik oncul olmadigi yenilikler ve IT caginda EM'in kendine dogru yer ve kanal acmasinda belki gec kalmasindadir. Bunu J10 zaten guzel ifade etmis, kesiyorum. (yani demis oldum ki J10 haklisin ustat ama cok da haksizlik etme az da degiliz hani)

Oda konusu da bence tartisilmaz gereklidir. Ama M13 Abinin blogundaki 'EM lerin bu ise gonullu olmamalari' midir su an odanin olmama sebebi acikcasi bu benim icin bir soru isaretidir

Sorunun gonulsuzlukten kaynaklanmadigini dusunuyoruyum.

Farkli bir boyut getirerek aslinda bu konunun ODTU ya da Bogazici gibi EM'lerin kaymak tabakasindan bakarak anlasilamayacagini dusunuyorum.

Bir mimar imzasi olmadan bina onayi olmaz degil mi? Ya da doktor imzasiz ilac recetesi olmaz.

Peki EM imzasi olmadan bir tesis facility plani ya da yerlesim plani neden olur? (Hani demis ya J10 proje diye proje cok)

Peki mimar emegi olmayan bir binada ne olur? Ornegin kapilarin yerleri/lamba dugmeleri her sey sapma sapan olur.Cunku o evi insanin kullanacagini ancak mimar dusunur.EM emegi olmayan bir fabrikada oyledir.

Regulasyon olmadan hersey piyasa talebine bagli olursa boyle olur.(Buraya donecem)

Simdi neden kaymak tabakasi dedim. Cunku ODTU, Bogazici mezunlarinin is bulma/gecim derdi olmaz. Cogunlukla ust orta/ust gelir sinifindadirlar gunumuzde.

EMler bir cati altinda orgutlenecekse bu organik bir ihtiyactan cikar bunu drive edecek olan da Anadolu universitelerinde kontenjani surekli artan ve yakin gelecekte issizlik endisesi yasacak EMlerdir. ODTU EM'lerde issizlik tehdidi baslar, gelirler duserse onlarda sarilirlar buna.

Ancak boyle EMler yasal mevzuatlari zorlar. (Gerekli regulasyonlar icin kamuoyu ve gereklilik olusturur. Layotuna imza olmayan tesise calisma izni verilmez)

ODTU EM'ler icinden klasik EM alanlarinda zaten calisan cok cok azdir ve ornegin bir bankada mufettis olarak calisan bir EM'in oda gerekliligi uzerine dusunmesi dahi gerekli degildir.

Hayal edelim:

-Oncelikle odanin gectigi bir yeterlilik sinavindan gecmeden kimse EM olarak calisamasa

-Bir yere bir tesis acilacak ise layouta/facility plana sertifikali EM izni olmadan izin verilmese

-EM universite ile ortak bizim calisma disiplinimize uygun kodlarla bir onceden belirlenmis zaman sistemi yaratsa (trde genelde alman kodlari kullanilir)/tescilini alsa/egitimi verse nitelikli is gucu yetistirse

-Is guvenligi icin bir uzmanlik alani acip, is yeri denetimlerinde bu konuda EM istihdami yaratarak bir sertifikasyon sistemi gelistirse

-Dunyada giderek yayginlasan tedarik zinciri sertifikasyonu TR icin gelistirse.Sadece EM olanlara boyle bir hizmet sunsa (ucreti karsiligi)

-Universite ile hayat arasinda uretilen bilgiyi tasiyan bir 'ajan' olsa

Ben tabi 15 yillik fabrika tecrubemle bunlari yazdim.Tabi ki hayaller kismi servis sektoru ile, IT sektoru ile genisledikce genisler.

Yalniz itiraf etmem lazim bu is kaymak tabakasi ile olmaz fikrim konusunda kafamda soru isaretleri yok degil (yani cok emin degilim) ve listemden bu konuda gelecek fikirleri de merak ediyorum

Bunun yaninda etik kodlari dendi ya bence cok zayifiz bu alanda.

Bir insaat muhendisinin cimentodan calmasi ahlaksizdir.

Avukat icin savunma hakki kutsaldir.

EM'in ahlak kodlari nelerdir? Belli baslicasi en azindan.

Ya da var midir?

Bir oda olsa bunun ustunde de dusunur sanirim.

N14\96

Endüstri Mühendisleri Odası'nın bir yasal gereklilik olduğu tezini ileri sürdükten sonra önceliğin hangi konuda olduğunu belirlemeye çalışırken L12'ın sorduğu sorular bu konuda yol gösterici oldu: MEDAK üzerinde durdum.

"Endüstri mühendisliğinin mesleki örgütlenmesi" üzerine söylenebileceklerin toplu olarak ve sistematik bir biçimde yer aldığı bir yer olsun istediğimden böyle bir blogun yararlı olacağını düşündüm. Aslında bu günceyi daha geniş aralıklarla güncellemeyi planlamıştım. Nitekim, bundan sonrası zorunlu olarak böyle gelişir. Fakat yorumlarla katılanlar olursa sevinirim.

Örneğin N14'ın aşağıdaki katkılarının önemli olduğunu düşünüyorum. Sadece bir noktayı açıklamakta yarar var. İleride daha açık bir biçimde görüleceği gibi, Oda fikri ile ilgili olarak endüstri mühendislerinin gönülsüzlüğünü öne çıkarıyor değilim. Bu konudaki cümlede "endüstri mühendislerinin de 'gönlünün olmaması' nedeniyle" derken bunu anlatmaya çalışmıştım. Gönlü olmama terimini seçerken de çok düşündüm aslında. İleride bunu daha iyi anlatabileceğimizi umuyorum.

Bu kez tartışmayı daha ötelere taşıyabileceğimiz duygusunu yaşıyorum. Çünkü, ilk kez, her katılımda boyutu genişletebildiğimiz bir ortam yakalamışız gibi görünüyor. Meslek tanımı, kaymak tabaka ve işsizliğin katacakları, Endüstri mühendisliğinin gelişim çizgisi, meslek etiği, meslek örgütünün gündemlerinin neler olabileceği gibi önemli başlıklar belli bir dolgunlukla görünür olmaya başladı.

Buradan edindiklerimi de ekleyerek, "endmo güncesi"ni belli aralıklarla güncellemeye çalışacağım. Beni "dışarıda bir kenara notlar alıyor"a sayın. Bakarsınız, bir taraftan tartışmanın altını doldurmaya bir taraftan da sonuçlarını toparlamaya ve yaymaya hizmet eder.

M13 78'82

1 Şubat 2012

N14'ın "kaymak tabaka" ve "gönülsüzlük" arasında kurmuş olduğu ilişki bana da doğru gibi geliyor. İşsiz kalma riski daha büyük olan EM ordusunun katacağı baskı gerçekten de oda konusu için ilerde daha büyük bir itici güç olabilir.

Ancak J10'in soruları bence teorik olarak gözükse de önemli. Geçen gece M13 Abi ile yazışırken benim ve J10'in yorumlarının önemli olduğunu ancak gerçekten de biraz fazla "teorik" kaldığını düşündüm. Günün sonunda N14'ın bahsettiği durum çok daha somut ve biz burada "EM Tanımı" ile uğraşıyoruz. Sanki biraz "felsefenin acizliği/rezaleti" gibi bir durum oluyor.

Öte yandan yine de, "Meslek" denen tanımın ve bu tanımın etrafında örgütlenen oda kavramının değişkenliğini sanki unutmamak gerekiyor. Oda N14 ve M13 Abinin yazılarında belirttiği gibi çok somut bir ihtiyaç gibi.. Yine de biz bu End Müh tanımını irdelemeye de vakit harcayabiliriz. Mimar ve Makina Mühendisi örnekleri çok yerinde örnekler belki ama bunlar aslında bir dönemi de tanımlayan meslekter. "Engine", "engineer" ve sanayi devrimi nasıl ayrılmaz bir üçlüyse, günümüz anlamında mimarlık ve şehre yığılan yüzbinleri ev sahibi yapma zorunluluğu da öyle bence. Peki biz Endüstri Mühendisleri olarak, birtek boğaziçi odtü itü'lüler değil, tüm üniversitelerin örün eğitimindeki END MUH mezunları olarak hayatın ve zamanın içinde neyle birlikte anlam kazanıyoruz? Bilgi devrimimi (attım yok öyle birşey), planlama mı, insan - makina ilişkileri mi?

Bunlara da kafa yormak gerekir sanırım: Teorik anlamda değil, tam tersi, N14'ın söylediği gibi, gerçek hayatta bize- tüm endüstri mühendislerine - niye ihtiyaç var? Bu ihtiyacı gidermek için ODA'nın gereklilikleri neler?

Gibi gibi.

Sevgiler

L12 95.5

Bebeklikten itibaren bütün davranışlarımızı "ödül-ceza" arasındaki denge belirliyor demek yanlış olmaz sanırım. Ödülden kastım illaki maddi değil (kabul görme, vicdanin rahatlaması, mutlu olma vs de bir ödüldür), aynı şekilde cezadan kastım da sadece maddi cezalar değil (örneğin dışlanma en büyük ceza olsa gerektir). yani bir davranışın sonucunda ödül veya ceza'dan hangisi agir basarsa onu yapma / yapmama eğilimindeyiz.

şimdi buradan nereye geleceğim?

Bir end MO'nun bana getireceği ödül ne? biraz belirsiz..

getirecegi ceza ne? en basitinden aidat odemek, kendi keyfi zamanimdan zaman ayirmak zorunda kalmak.. :)

J10'in dedigine donuyor galiba is, kendimizi bir meslege ait hissetmiyoruz. mesela bazi meslekler kişilerin kimliginin buyuk bir parçası oluyor, ornegin, facebook'ta "sevgili eşim Doktor Ayşe" diye etiketler gorebiliyoruz, ama bir end. muh.'un aklına kendini böyle etiketlemek gelmez herhalde :)

(Olayları basite indirgeyen bir odun kafalı gibi gorunmemek için sunu da soyleyeyim; bir derdin varken bunu anlatmada orgutlu davranmanın faydalarının/etkisinin farkındayım elbette ve faydasına inandığım bir iki derneğe de uyeyim zaten, somut bir kazanım (maddi olmak zorunda değilll) için koşturuyoruz)

selamlar

O15 '00