Çin'de Endüstri Mühendisliği

Gelişmekte olan ekonomi ülkelerinin üniversite sıralamasında ODTÜ 2015'te 3. sırada çıkmıştı. Bu sıralamanın ikinci üniversitesinin Endüstri Mühendisliği Bölümü hoş bir şey anlatıyor.
Çin'in, yaptıklarını bu temelde yürüttüğünü düşününce bizim çok fazla takıntıya sahip olduğumuzu düşünmemek için hiçbir neden kalmıyor...
Adamlar, ilgili alanda dünyadaki birikimi, endüstri mühendisliği eğitiminde işlerine yarayacağına inandıklarını hızla kendileri için basılı hale getirmişler.
Dört yıla bile gerek duymayan  bir eğitimle hızlı çözümlere gitmişler.
Meslek örgütü konusunu çözmekte ise (6. maddeye bakarsak) neredeyse bizim gibi davranmış, fakat çözümü ABD kuyruğuna takılmakta bulmuşlar. Sonuçta; geliştirdikleri şu seçeneği uygulamalarını bekliyorum. 15 Türkiye ölçüsünün üzerindeki bir ülkede bu esnekliği küçümsememek gerekir.
Umarım, bugünlerdeki durgunluğun nedeni bizimkiler olmamıştır :)

ListEM'de son EM Odası Tartışması

Aşağıdaki tartışmayı oda konusundaki etkili tartışmalardan biri bile olsa sonuçsuz kalmasının incelenmesine fırsat sağlamak için yayınladım. 14 kişiden de ayrı ayrı izin almak için uğraşmak yerine isimleri çıkartmayı seçtim. Umarım bu nedenle sorun yaşamayız. İki yalın amacım var: Bu konu tartışılabilirse bu kadarıyla olsun konuşulmuş olduğu bilinsin, üzerine konuşulabilsin; diğeri de sonuç alınamamasının nedenlerini incelemek için bir fırsat olsun:

22 Ocak 2012

Endüstri Mühendisleri niye gider Makine Mühendisleri Odası'na kaydolur?

Topu 100 mezunu olmayan bir mühendislik disiplininin bile muhtemelen kendi adında bir odası vardır.

Endüstri Mühendisleri makine mühendisliğiyle ilgisi olmadığı halde nasıl bu durumu hazmeder?

Odaların kısır siyaset tatmini yerine mesleki kaygıları olsa makinecilerin endüstri mühendislerine kapıyı göstermesi ve endüstricilerin inatla anımsamak istemedikleri mesleki sorumluluklarını

makinecilerin anımsatmaları gerekirdi.

Gençler bu makineleşmiş büyüklerinizle olmaz. Şayet yasal bir engel yoksa gidin Endüstri Mühendisleri Odası'nı siz kurun.

Hepinize güzel bir hafta diliyorum.

A1 82

Kutluyorum ve destekliyorum. Yıllardır oda kurmanın güçlükleri vs dinlemekten usandım

B2

Ne odasi olursa olsun ama bilgi alanina giren konularda yaptigi aciklamalari herkesin anlayacagi dil ve uzunlukta yapsin. Diger dillerdeki calismalar makaleler olarak zaten yapiliyor.

Memleketin durumu ortadayken bu taraf da zayif kalirsa karanliga bir cepheyi daha terketmis olacagiz. (Ilgi: Turkiye TOKI’ye baglaniyor! http://mo.org.tr/index.cfm?sayfa=belge&sub=detail&bid=44&mid=44&tip=0&Recid=14232)

Aydinlik gunlerde gorusmek umidiyle,

C3 ‘97

Sevgili B2,

Gucluklerden yilmayalim, dinledik diye usanmayalim.

23 Ocak 2013'e kadar onumuze bir hedef koyalim: Istekli bir ekiple, TMMOB yasasi cercevesinde, ulke capinda anlami olacak Endustri Muhendisleri Odasi icin ayrintili bir yapilabilirlik raporunu 12 ayda cikaralim. Benim gibi bolum baskanlari da basvuranlara ilgi duyacaklari verileri saglasinlar.

Benim gibi, bu fikre muhalif olanlar, sonra, 1-2 ay bu rapora calisip, aykiri gorusunu dayanaklariyla yazili sekilde kamuoyumuza sunsun.

Boylece tarihe kalici bir belge birakalim. Ya bir oda kurulusunun temeli tarihe kazinmis olur, gelecek kusaklar bakar ve anlar. Ya da tartismalari bir sureligine rahatlatacak bir dayanak dogar, yeni tartisma basliklari aramaya koyuluruz, usanc biter.

D4 '78

23 Ocak 2012

Hocam, çok güzel fikir.

Ben, EM odasının sıfırdan temelleri, ve çerçevesi etkin çizilecek, mesleği ve geleceğini koruyan, proje üreten, görüş bildiren, bu görüşleri dikkate alınan ve yönlendirici bir oda olabileceğine inancım sonsuz.

İstekli ekipte beni de sayabilirsiniz!

Teşekkürler

E5

Sayın Hocam,

Ekolojik etik, sürdürülebilirlik konularında size destek vermek isterim.

Kolaylıklar,

F6 '87

Yanliş anlamadıysam, D4 hocamız Endüstri MO kurulmasını tartışmayı önermiş, ancak kendisinin bu işe muhalif olduğunu yazmış.

G7 '88

Özür dilerim , ifademi düzelteyim. Endüstri Müh. Odası kurulması konusunda, iki farklı fikri savunan gruplara destek vermek isterim.

Selamlar,

H8 '87

Kendi kendime ara sira sorarim, "Icimde gizli bir G7 yanim mi var?" diye.

Imalarimi, serzenislerimi anlatmama gerek birakmadan, yalin ifadeleriyle isimi kolaylastiriyor.

Gercekten tesekkur ederim G7.

D4 '78

Yuksek lisanstayken (yanlis hatirlamiyorsam 2008'de) Halim Hoca'nin dersine gelen bir MMO (belki eski) yoneticisi vardi. Endustri muhendislerinin son derece akilli olduklarini bir oda kurmanin ve yurutmenin zahmetlerine girmeden odanin butun imkanlarindan cok guzel bir sekilde yararlandiklarini soyluyordu. O gunden bugune bir sey degismediyse herkes memnun gibi.

I9 '08

24 Ocak 2012

Selamlar,

Bence Endüstri Mühendisleri olarak problemi değil semptomu tartışıyoruz.

Bence problem Endüstri Mühendislieri Odası'nın olup olmaması değil, Endüstri Mühendisliğinin bir meslek olup olmaması konusundan kaynaklanmaktadır.Buradan hoppala dediğinizi duyar gibiyim.

Önüne gelenin Endüstri Mühendisliği bölümü açtığı, buralardan diploma alanların her sektörde her işe yarayan ingiliz anahtarları gibi işe alındığı, aynı görevlere Endüstri Mühendisi olmadan da başka mühendislerin veya teknik / sosyal eğitim almış başkaca kimselerin istihdam edilebildiği bir dünyada Endüstri Mühendisliği meslek olma sürecini tamamlamış mıdır?

Meslek (profession) nedir? Profesyonel mühendisliğin şartları var:

1) Tanımlı bir eğitim içerecek. Burada ülkemizde Gazi, İTÜ ve ODTU gibi muhtelif okullar arasında bir takım farklılıklardan söz edebiliriz ama aşağı yukarı bir homojenlik de mevcut. YÖK'ün nadir faydalarından. Ama universite kavramından hareketle üniversitelerin tek tipleşmesinin ve universite eğitiminin bir sanayi ürününe dönmesinin zararlarından da

bahsetmek mümkün. Ama o başka bir tartışmanın konusu.

2) Belirli bir alan bilgisinde başkalarını dışarıda bırakan bir uzmanlaşma gerektirecek. Aynen tıp, eczacılık gibi kimin bildiği, kimin bilmediği net bir 'domain'den bahsediyor olacaksınız. Burada bir miktar sıkıntı öngörülebilir. Ama Yöneylem ve muhtelif sayısal yöntemlerle bu konuyu da

aştık diyelim.

3) Bu uzmanlaşılan alana, bu uzmanlaşılmış bilgi nedeniyle yeterli bir ticari talep olacak. Yani Endüsri Mühendisini işe alanlar, bu kişileri salt okumuş akıllı çocuklar oldukları için değil uzmanlaşılan bu yöntemler ve 'domain' bilgisine ihtiyaç duydukları için işe alacak. Burada Türkiye'de tüm mühendislik bölümlerinde bir miktar problemden söz edebiliriz. Ama en

azından ortada imza atılacak bir proje olmalı.

4) Ticari ve ahlaki olarak bu işi başkasının da yapamaması lazım. Başka birisi Endüstri Mühendisliği problemine çözüm önermeye kalktı mı bu toplum ve/veya devlet tarafından gayrımeşru addedilecek. Sünnet yapmaya kalkan berber gibi olumsuz değerlendirilecek. Problem alanınız ve konuya ait bilginiz net olunca bu alanda bir iktidar ve tekillik iddia edebileceksiniz. Sanırım ufak tefek problemlerin gelip en fazla patladığı yer de burası.

Bir de tabii, avukatlık, doktorluk, eczacılık gibi ahlaki kodları, kimin yapıp kimin yapamayacağı net tanımlanmış meslekler dışında her öğretim alanı günümüzde meslekleşmeden uzaklaşıyor. Hatta bu tanımlı meslekler bile, bioenerji uzmanlığı, yok arbitraj uzmanlığı gibi meslek dışından gelme kimselerin pratiği ve tehdidi altında.

Geçenlerde bizim sokaktaki bir güzellik merkezini polis bastı.

Kullandıkları epilasyon vs. cihazını ancak diplomalı doktorlar kullanabilir diye karar çıkarttırmış tabip odası. Dolayısıyla tıbbi uygulama yapan epilasyon salonları da bioenerji uzmanları ve alternatif tıp gibi örneğin tıp mesleğini tehdit etmeye başlamış durumda.

Dolayısıyla Endüstri Mühendisliği odasını tartışacakların önce Endüstri Mühendisliği mesleğini tartışması ve giderek tanımsızlaşan kaotik dünyada mekanik bir tanımı ve buna ilişkin kurumsal ortamın tesis edilebileceğine dair bir hayali kurması gerekiyor.

İyi çalışmalar,

J10 97'

M13, Top senin kalenin önünde oynanıyor. Girsene hocam.

K11

"...... Endüstri Mühendisliği mesleğini tartışması ve giderek tanımsızlaşan kaotik dünyada mekanik bir tanımı ve buna ilişkin kurumsal ortamın tesis edilebileceğine dair bir hayali kurması gerekiyor."

J10 bence çok önemli bir noktaya dikkat çekmiş. Buna iki soru daha eklenmesi gerekiyor bence.

1-Böyle bir "tanıma" ihtiyaç var mı? Neyi çözmek istiyoruz?

2-Daha önemlisi son 20-30 yıldır yaşanan ve bizim kendi mesleğimizin tanımının "bulanıklaşmasına" neden olan durumdan bir tek Endüstri Mühendisliği mi muzdarip? Mesela son 20-30 yılda Bilgisayar Mühendisliği (Computer Science ve Computer Engineering terimlerinin ikisini birden kabul edin lütfen) tanımı ne oldu? Mimarlık'da ne gibi gelişmeler oldu? Acaba

onlar da böyle bir "bulanıklaşma" yaşadılar mı? Yaşadılarsa bu gerçekten kötü birşey mi?

Avukatlık deyince ne kastettiğimizi biliyoruz.. Hukuk deyince anlıyor muyuz? Her hukukçu avukat mıdır?

Mühendislik deyince de ne kastettiğimizi anlıyoruz. Pekii matematik deyince?

Her matematikçi mühendis midir? OR biliyoruz diye biz mühendis olmuş olur muyuz? Olmalı mıyız?

Aslında bir bakıma M13 Abi'nin daha önce yazdığı "üniversite" ile ilgili "özgürleşme" konuları dönüp dolaşıp hepimizin değişmez gerçekler gibi kabul ettiği ama bence hikmeti kendinden menkul böyle tanımlamaların içerğine dayanıyor.

Neyse, öyle şetttim... J10 yazınca "aha ben de ben de" diye yazmadan olmuyor:)

L12 95.5

30 Ocak 2012

Bu tartışma dizisinin iki adımını önemli buldum:

1. D4'ın bu konuda somut bir çalışma yürütülmesini önermesi

2. J10'in meslek tanımını tartışmaya açması

Eğer kaçırdığım bir şey yoksa ve yanlış anlamadıysam, bu konuları geliştirmek için yeterli bir destek gelmedi. Buna gönlüm elvermedi.

J10'in önerilerini D4'ın önerisi çerçevesinde değerlendirmek üzere; ben daha somut bir gündem önereceğim: 9. Endüstri Mühendisliği Kurultayı* için girişim bizden (ListEM'den) gelsin.

D4'ın önerisini hatırlayalım:

"23 Ocak 2013'e kadar onumuze bir hedef koyalim: Istekli bir ekiple, TMMOB yasasi cercevesinde, ulke capinda anlami olacak Endustri Muhendisleri Odasi icin ayrintili bir yapilabilirlik raporunu 12 ayda cikaralim. Benim gibi bolum baskanlari da basvuranlara ilgi duyacaklari verileri saglasinlar."

diyor.

Bu iş, bir "istekli ekip"le olmaz. Örgütle olur. Eğer TMMOB MMO E/İM MEDAK Endüstri Mühendisleri için bir örgütse, bu işi o örgütün yapmasını sağlayalım. Önümüzdeki kurultayı "EndMO'nun kurulması için bir tartışma platformu" olarak tanımlayalım.

Aradaki süreyi de (20 aydan fazla) "bu kurultayı" hazırlamak için değerlendirelim. EndMO'nun kurulmasını isteyenlere bu Kurultayı hazırlamak üzere MEDAK Yönetiminde görev verilsin. Ya da başka türlü söyleyeyim:

EndMO'nun kurulmasını isteyen ve Kurultay hazırlıklarını yönetebileceğine güvenen arkadaşlar MEDAK yönetimi için aday olsunlar. Bunun için Ağırlıklı olarak Ankara'daki arkadaşların (İstanbul ve İzmir de olur) öne çıkması gerekir; çünkü sonuçta işler MMO merkezinde yürür.

Aralık başında Bursa'da yapılan son Endüstri Mühendisliği Kurultayı'ndan henüz bir bildiri gelmedi. Fakat daha önce gelmiş olanları ve bunların ne kadar bir etki yarattığını biliyoruz. Hatırlayanlar azdır, gidip görebilsinler diye bir toparlamam var:

http://kongrems.blogspot.com/search/label/Kurultay .

9. Kurultay; olabilirliğini göstermek isteyenlerin EndMO projesini endüstri mühendislerinin önüne koyduğu bir zemin olarak değerlendirilsin.

Benim baktığım taraftan; EndMO gecikmiş bir yasal bir gerekliliktir. Aynı şeyleri onlarca kez yazmamak için bir alan oluşturmayı denedim ve şurayı EndMO fikrini desteklemek isteyenlere açmak üzere oluşturdum: http://endmo.blogspot.com/2012/01/endmo-yasal-bir-gerekliliktir.html<http://endmo.blogspot.com/>

Bu güncedeki ilk yazıda da TMMOB yasasından kaynaklanan EndMO gerekliliğini anlatmaya çalıştım. Daha sonra da diğer boyutları üzerinde durmaya çalışacağım. Gelecek katkılara bağlı olarak da biçimlendireceğim.

Kolay gelsin.

M13 78'82

* Onlar "E/İM Kurultayı" diyorlar.

M13 Abi,

"9. Kurultay; olabilirliğini göstermek isteyenlerin EndMO projesini endüstri mühendislerinin önüne koyduğu bir zemin olarak değerlendirilsin. "

Çok büyük, uzun erimli bir proje. Başarılabilirse gerçekten süper olur. En azından J10'in söylediği şeyleri tartışabileceğimiz daha "örgütlü" bir platform olur.

Ama yapılabilir mi bilmiyorum. Kendi yeteneklerimden ve sebatımdan çok emin değilim. Malum örgütsel süreçler kolay şeyler değil. Zaman ve sorumluluk istiyor.

Ancak ben elimden geldiğince böyle bir projenin içinde olmaya hazırım. Herhangi bir Oda geçmişim ve tecürbem olmadığı için söylüyor da olabilirim bunu.

Senle birebir yazıştığımız gibi, tartışmayı ilerletmek için belki önce şu MEDAK mevzusunu açmak gerekir:):) O bile tek başına bana "öffff" dedirten birşey.

Bence bu tartışmanın LISTEM'de derinleşmesinde her halikarda fayda var.. O yüzden LISTEM üzerinden sana yanıt atıyorum.

Sevgiler

L12 95.5

31 Ocak 2012

Bu konuyla ilgili goruslerimi J10'in EM bir meslek midir ve M13 Abi'nin EM'lerin gonulsuzlugu fikirleri etrafinda acmak istiyorum.

EM baslibasina,tas gibi bir meslektir.Yer yer acmazlari, rutinleri olan belki de sıkıcı bir meslektir ama meslektir

Mesligin cikis yerini dogru oturtur ve o cekirdekten bakmaz isek yaniliriz dusuncesindeyim. EM'i EM yapan sistem yaklasimi filan degildir. Sistem yaklasimi icermeyen muhendislik disiplini olmaz zaten. EM'i EM yapan isin icine kattigi insan boyutudur. Mekanik tanim ve sihir kesinllikle bu kavramin etrafindadir.

En nihayetinde EM scientific management akimi ile ortaya cikmis,uretimim kitleselleginin getirdigi ihtiyaclarla sekillenmis,dunya savaslarindaki askeri planlamalar ile farkli bir boyut kazanmis sonrasinda giderek onem kazanan verimlilik ile de bagimsizligini ilan etmistir.

Sorun belki de iletisim caginda is mukemmelliginin artik oncul olmadigi yenilikler ve IT caginda EM'in kendine dogru yer ve kanal acmasinda belki gec kalmasindadir. Bunu J10 zaten guzel ifade etmis, kesiyorum. (yani demis oldum ki J10 haklisin ustat ama cok da haksizlik etme az da degiliz hani)

Oda konusu da bence tartisilmaz gereklidir. Ama M13 Abinin blogundaki 'EM lerin bu ise gonullu olmamalari' midir su an odanin olmama sebebi acikcasi bu benim icin bir soru isaretidir

Sorunun gonulsuzlukten kaynaklanmadigini dusunuyoruyum.

Farkli bir boyut getirerek aslinda bu konunun ODTU ya da Bogazici gibi EM'lerin kaymak tabakasindan bakarak anlasilamayacagini dusunuyorum.

Bir mimar imzasi olmadan bina onayi olmaz degil mi? Ya da doktor imzasiz ilac recetesi olmaz.

Peki EM imzasi olmadan bir tesis facility plani ya da yerlesim plani neden olur? (Hani demis ya J10 proje diye proje cok)

Peki mimar emegi olmayan bir binada ne olur? Ornegin kapilarin yerleri/lamba dugmeleri her sey sapma sapan olur.Cunku o evi insanin kullanacagini ancak mimar dusunur.EM emegi olmayan bir fabrikada oyledir.

Regulasyon olmadan hersey piyasa talebine bagli olursa boyle olur.(Buraya donecem)

Simdi neden kaymak tabakasi dedim. Cunku ODTU, Bogazici mezunlarinin is bulma/gecim derdi olmaz. Cogunlukla ust orta/ust gelir sinifindadirlar gunumuzde.

EMler bir cati altinda orgutlenecekse bu organik bir ihtiyactan cikar bunu drive edecek olan da Anadolu universitelerinde kontenjani surekli artan ve yakin gelecekte issizlik endisesi yasacak EMlerdir. ODTU EM'lerde issizlik tehdidi baslar, gelirler duserse onlarda sarilirlar buna.

Ancak boyle EMler yasal mevzuatlari zorlar. (Gerekli regulasyonlar icin kamuoyu ve gereklilik olusturur. Layotuna imza olmayan tesise calisma izni verilmez)

ODTU EM'ler icinden klasik EM alanlarinda zaten calisan cok cok azdir ve ornegin bir bankada mufettis olarak calisan bir EM'in oda gerekliligi uzerine dusunmesi dahi gerekli degildir.

Hayal edelim:

-Oncelikle odanin gectigi bir yeterlilik sinavindan gecmeden kimse EM olarak calisamasa

-Bir yere bir tesis acilacak ise layouta/facility plana sertifikali EM izni olmadan izin verilmese

-EM universite ile ortak bizim calisma disiplinimize uygun kodlarla bir onceden belirlenmis zaman sistemi yaratsa (trde genelde alman kodlari kullanilir)/tescilini alsa/egitimi verse nitelikli is gucu yetistirse

-Is guvenligi icin bir uzmanlik alani acip, is yeri denetimlerinde bu konuda EM istihdami yaratarak bir sertifikasyon sistemi gelistirse

-Dunyada giderek yayginlasan tedarik zinciri sertifikasyonu TR icin gelistirse.Sadece EM olanlara boyle bir hizmet sunsa (ucreti karsiligi)

-Universite ile hayat arasinda uretilen bilgiyi tasiyan bir 'ajan' olsa

Ben tabi 15 yillik fabrika tecrubemle bunlari yazdim.Tabi ki hayaller kismi servis sektoru ile, IT sektoru ile genisledikce genisler.

Yalniz itiraf etmem lazim bu is kaymak tabakasi ile olmaz fikrim konusunda kafamda soru isaretleri yok degil (yani cok emin degilim) ve listemden bu konuda gelecek fikirleri de merak ediyorum

Bunun yaninda etik kodlari dendi ya bence cok zayifiz bu alanda.

Bir insaat muhendisinin cimentodan calmasi ahlaksizdir.

Avukat icin savunma hakki kutsaldir.

EM'in ahlak kodlari nelerdir? Belli baslicasi en azindan.

Ya da var midir?

Bir oda olsa bunun ustunde de dusunur sanirim.

N14\96

Endüstri Mühendisleri Odası'nın bir yasal gereklilik olduğu tezini ileri sürdükten sonra önceliğin hangi konuda olduğunu belirlemeye çalışırken L12'ın sorduğu sorular bu konuda yol gösterici oldu: MEDAK üzerinde durdum.

"Endüstri mühendisliğinin mesleki örgütlenmesi" üzerine söylenebileceklerin toplu olarak ve sistematik bir biçimde yer aldığı bir yer olsun istediğimden böyle bir blogun yararlı olacağını düşündüm. Aslında bu günceyi daha geniş aralıklarla güncellemeyi planlamıştım. Nitekim, bundan sonrası zorunlu olarak böyle gelişir. Fakat yorumlarla katılanlar olursa sevinirim.

Örneğin N14'ın aşağıdaki katkılarının önemli olduğunu düşünüyorum. Sadece bir noktayı açıklamakta yarar var. İleride daha açık bir biçimde görüleceği gibi, Oda fikri ile ilgili olarak endüstri mühendislerinin gönülsüzlüğünü öne çıkarıyor değilim. Bu konudaki cümlede "endüstri mühendislerinin de 'gönlünün olmaması' nedeniyle" derken bunu anlatmaya çalışmıştım. Gönlü olmama terimini seçerken de çok düşündüm aslında. İleride bunu daha iyi anlatabileceğimizi umuyorum.

Bu kez tartışmayı daha ötelere taşıyabileceğimiz duygusunu yaşıyorum. Çünkü, ilk kez, her katılımda boyutu genişletebildiğimiz bir ortam yakalamışız gibi görünüyor. Meslek tanımı, kaymak tabaka ve işsizliğin katacakları, Endüstri mühendisliğinin gelişim çizgisi, meslek etiği, meslek örgütünün gündemlerinin neler olabileceği gibi önemli başlıklar belli bir dolgunlukla görünür olmaya başladı.

Buradan edindiklerimi de ekleyerek, "endmo güncesi"ni belli aralıklarla güncellemeye çalışacağım. Beni "dışarıda bir kenara notlar alıyor"a sayın. Bakarsınız, bir taraftan tartışmanın altını doldurmaya bir taraftan da sonuçlarını toparlamaya ve yaymaya hizmet eder.

M13 78'82

1 Şubat 2012

N14'ın "kaymak tabaka" ve "gönülsüzlük" arasında kurmuş olduğu ilişki bana da doğru gibi geliyor. İşsiz kalma riski daha büyük olan EM ordusunun katacağı baskı gerçekten de oda konusu için ilerde daha büyük bir itici güç olabilir.

Ancak J10'in soruları bence teorik olarak gözükse de önemli. Geçen gece M13 Abi ile yazışırken benim ve J10'in yorumlarının önemli olduğunu ancak gerçekten de biraz fazla "teorik" kaldığını düşündüm. Günün sonunda N14'ın bahsettiği durum çok daha somut ve biz burada "EM Tanımı" ile uğraşıyoruz. Sanki biraz "felsefenin acizliği/rezaleti" gibi bir durum oluyor.

Öte yandan yine de, "Meslek" denen tanımın ve bu tanımın etrafında örgütlenen oda kavramının değişkenliğini sanki unutmamak gerekiyor. Oda N14 ve M13 Abinin yazılarında belirttiği gibi çok somut bir ihtiyaç gibi.. Yine de biz bu End Müh tanımını irdelemeye de vakit harcayabiliriz. Mimar ve Makina Mühendisi örnekleri çok yerinde örnekler belki ama bunlar aslında bir dönemi de tanımlayan meslekter. "Engine", "engineer" ve sanayi devrimi nasıl ayrılmaz bir üçlüyse, günümüz anlamında mimarlık ve şehre yığılan yüzbinleri ev sahibi yapma zorunluluğu da öyle bence. Peki biz Endüstri Mühendisleri olarak, birtek boğaziçi odtü itü'lüler değil, tüm üniversitelerin örün eğitimindeki END MUH mezunları olarak hayatın ve zamanın içinde neyle birlikte anlam kazanıyoruz? Bilgi devrimimi (attım yok öyle birşey), planlama mı, insan - makina ilişkileri mi?

Bunlara da kafa yormak gerekir sanırım: Teorik anlamda değil, tam tersi, N14'ın söylediği gibi, gerçek hayatta bize- tüm endüstri mühendislerine - niye ihtiyaç var? Bu ihtiyacı gidermek için ODA'nın gereklilikleri neler?

Gibi gibi.

Sevgiler

L12 95.5

Bebeklikten itibaren bütün davranışlarımızı "ödül-ceza" arasındaki denge belirliyor demek yanlış olmaz sanırım. Ödülden kastım illaki maddi değil (kabul görme, vicdanin rahatlaması, mutlu olma vs de bir ödüldür), aynı şekilde cezadan kastım da sadece maddi cezalar değil (örneğin dışlanma en büyük ceza olsa gerektir). yani bir davranışın sonucunda ödül veya ceza'dan hangisi agir basarsa onu yapma / yapmama eğilimindeyiz.

şimdi buradan nereye geleceğim?

Bir end MO'nun bana getireceği ödül ne? biraz belirsiz..

getirecegi ceza ne? en basitinden aidat odemek, kendi keyfi zamanimdan zaman ayirmak zorunda kalmak.. :)

J10'in dedigine donuyor galiba is, kendimizi bir meslege ait hissetmiyoruz. mesela bazi meslekler kişilerin kimliginin buyuk bir parçası oluyor, ornegin, facebook'ta "sevgili eşim Doktor Ayşe" diye etiketler gorebiliyoruz, ama bir end. muh.'un aklına kendini böyle etiketlemek gelmez herhalde :)

(Olayları basite indirgeyen bir odun kafalı gibi gorunmemek için sunu da soyleyeyim; bir derdin varken bunu anlatmada orgutlu davranmanın faydalarının/etkisinin farkındayım elbette ve faydasına inandığım bir iki derneğe de uyeyim zaten, somut bir kazanım (maddi olmak zorunda değilll) için koşturuyoruz)

selamlar

O15 '00

EİM MEDAK ve MDK'lar

Genel olarak MEDAK'ı resmi bir dille tanımak isteyenler 2004 yılında oluşturulmuş yönetmelikten yararlanabilir. Ben de kolaylaştırmak için uygulamalar üzerinden betimlemeye çalışabilirim:

Meslek Dalı Ana Komisyonu TMMOB'ye bağlı odalarda "her uzmanlık alanının örgütün bütün kademelerinde kendisini ifade etme olanağını bulması" için oluşturulmuş bir komisyondur.

Endüstri mühendisliği ile ilgili olanını, TMMOB yapısı içerisindeki konumunu daha iyi gösterdiğine inandığım için; yeri geldiğinde, MMO'nun şubelerini tanımlamak için kullandığı yapıdan esinlenerek tam adıyla anmaya özen gösteriyorum: TMMOB MMO EİM MEDAK.

Bu komisyonun şubelerdeki karşılığının adı ise "Endüstri-İşletme Mühendisliği Meslek Dalı Komisyonu"dur. Kısaca [Şube adı] EİM MDK olarak anılırlar. MMO'nun, bunu hak eden şubelerindeki endüstri mühendisleri, ruh ikizleri olduğu varsayılan işletme mühendisleri ile birlikte bu komisyonda 'etkinlik'te bulunmaya memur edilmişlerdir. EİM MDK ve EİM MEDAK esas olarak iki yılda bir yeniden oluşturulur. Geçmişte bu komisyonlarda yer alanların öykülerini dinlemenin çok yararlı olduğuna inanıyorum.

MMO'nun Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin, Samsun, Trabzon ve Zonguldak'ta bölgesel özellikte şubeleri bulunur. Kararını MMO Yönetim Kurulu'nun vermesi koşuluyla, her şubede bir EİM MDK oluşturulabilir. Bu MDK'lar çeşitli düzeylerde etkilidirler. İstanbul MDK genelde etkisiz olanlardandır. 

Her bir MDK için bir yürütme kurulu oluşturulması gelenektendir. Şube ölçeğinde yürütülecek etkinlikler bu komisyonlarda görev alanların yaratıcılıklarıyla biçimlenir ya da biçimlenmez. Zaman zaman oralarda da "oda kurma" muhabbetleri gelişir. Bunlar, çeşitli biçimlerde sönümlenir.

MEDAK ve MDK‘nın çalışma esaslarının bir uygulama yönetmeliği ile belirlenmesi gerekiyordu; bunun yapıldığı yönünde bir izlenim edinmedim. Fakat sonuçta Oda Yönetim Kurulu da atasa, uygulamada MDK temsilcilerinin katıldığı ortak bir toplantıda MEDAK Yürütme Kurulu seçilir(di). Dönem içerisinde MEDAK Yürütme Kurulu, MDK çalışmalarının eşgüdümünü yapar. Esas olarak da 1997 yılından beri düzenlenen ve "EİM Kurultayı" adı verilen bienalin hazırlıklarını yürütür... Bu kurultayların sonunda Makina Mühendisleri Odası'nın bir sonuç bildirgesi yayınlaması da bir gelenektir.

Sonuçta EİM MEDAK, MMO’daki endüstri mühendisleri örgütlülüğü olarak okunabilir. Bir özerklik tanımlama aracı olarak oluşturulmuştur. Kendi ölçeğinde önemli bir kurum olmakla birlikte; bence TMMOB yasasına aykırı bir kurumdur. Çünkü TMMOB yasası TMMOB’ye “mühendisleri uzmanlıklarına göre ayırma ve her uzmanlık alanı için -komisyon değil- bir oda kurma” görevini vermiştir. MEDAK yaklaşımı bu görevin ertelenmesine bulunan bir çözümdür.

MMO içerisindeki arkadaşlarımızın iyi niyetlerle geliştirdiği MEDAK mekanizması, yukarıda belirttiğim TMMOB ölçeğindeki yönetmelikle diğer odaları da kapsaması sağlanarak kurumsallaştırılmıştır.

MEDAK; Oda düzeyindeki bir merkez komisyonu olarak tasarlanmıştır. TMMOB ve MMO içindeki demokratik yaklaşımın bir sonucu olarak, uygulamada Şube MDK'ların eşgüdüm komisyonu olarak çalışabilmektedir. Fakat son değerlendirmede, yeterince işlevsiz olan bu komisyonlar ne olduklarını tanımlamaya çalışırken bir dönemin sonu gelmekte, yeni dönemde de konuyla 'ilgilenebilecek' yeni kişiler ortaya çıkmaktadır.

MEDAK’ın görevleri TMMOB Yönetmeliğinde şöyle tanımlanmıştır:

01. Meslek dalı üyeleri arasında örgütlenme ve dayanışmayı güçlendirmek,

02. İlgili kurullar arasında eşgüdüm sağlamak

03. Meslek dalına özgü çalışmalar yapmak, bilgi ve deney birikimini oluşturmak

03. Meslek dalı ile ilgili konularda OYK'na danışmanlık yapmak**

04. Meslek dalı ile ilgili örgütlenme, yayın, meslek içi eğitim vb. meslek dalı alt komisyonlarını kurmak ve çalışmaları yaygınlaştırmak

05. Meslek dalı üye toplantıları düzenleyerek üyelerin genel eğilim ve istemlerini belirlemek, katılım sağlamak

06. Mesleğin gelişmesini sağlayacak araçları oluşturmak

07. Meslek dalını geliştirmek, düzeyini yükseltmek ve üyelerin çıkarlarını korumak.

Yukarıdaki yönetmeliğin oluşturulmasında kullanılan taslak ise MMO’da aynı konuda 1991’de yürürlüğe giren yönetmeliktir.

MEDAK Yürütme Kurulu için tanımlanan görevlerin karşılığı olarak açıkça tanımlanmış tek yetki ise “MDK’lar ile doğrudan yazışmalar yapabilmesi”dir. 

Yukarıdaki 8 madde, bu komisyon yapısıyla, endüstri mühendislerinin mesleki örgütünün görevlerinin çevresinde dolanmaktan daha fazlasını öngörmemektedir. Bunu daha açık bir biçimde anlamak için MMO'nun Tüzüğü yerine geçtiğini düşündüğüm "TMMOB MMO Ana Yönetmeliği" (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Makina Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği) içinde, "Oda'nın Amaçları"nı tanımlayan Madde 6'ya göz gezdirmenin yararlı olabileceğini düşünüyorum.

TMMOB içerisindeki birlik yaklaşımının devamı olarak bu komisyonda da endüstri mühendislerinin birliği güçlendirmek yaklaşımıyla işletme mühendisleri ile birlikte yer almaları öngörülmüştür. Son dönemde bunu bozan bir eğilimin gelişip gelişmediğini bilmiyorum ama endüstri mühendisleri nasıl MMO içinde yer almayı benimsemediyse, işletme mühendisleri -fazladan- bu komisyonda çalışmayı da benimsememişlerdir. Komisyonun adının EİM olması bir zorlamadan öteye gitmemekte, fakat kimseye dert de olmamaktadır.

EndMO Yasal bir Gerekliliktir

Söz konusu olan endüstri mühendislerinin mesleki örgütlenmesidir.

Türkiye'de mühendislerin mesleki örgütlenmesini düzenlemek için oluşturulan yasa “TMMOB Yasası”dır. Resmi dilde “yasa”ya “kanun” dendiği için bunun tam adı da “Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu”dur. 6235 sayılı bu yasa TMMOB'yi “Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu” olarak tanımlar.

Bu yasanın EndMO'yu ilgilendiren temel iki maddesi şöyledir:

Madde 1 - Türkiye sınırları içinde meslek ve sanatlarını icraya kanunen yetkili olup da mesleki faaliyette bulunan yüksek mühendis, yüksek mimar, mühendis ve mimarları teşkilatı içinde toplayan tüzel kişiliğe sahip Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği kurulmuştur.

Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Birliğin ve Odaların merkezi Ankara'dadır.

Madde 2 - Birliğin kuruluş amacı ile yapamayacağı faaliyetler ve işler aşağıda gösterilmiştir.

Birliğin kuruluş amacı:

a) Bütün mühendis ve mimarları ihtisas kollarına ayırmak ve her kol için bir oda kurulmasına karar vermek;

Bu suretle aynı ihtisasa mensup meslek mensuplarını bir Odanın bünyesinde toplamak; merkezde idare heyeti, haysiyet divanı ve murakıplar gibi görevlilere yetecek kadar üyesi bulunmayan Odanın merkezini, Umumi Heyetin belirleyeceği yerde açmak;

b) Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak;

c) Meslek ve menfaatleriyle ilgili işlerde resmi makamlarla işbirliği yaparak gerekli yardımlarda ve tekliflerde bulunmak, meslekle ilgili bütün mevzuatı normları, fenni şartnameleri incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri ilgililere bildirmektir.

Birlik ve organları, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamazlar.

Endüstri mühendisliğinin bir “ihtısas kolu” olması Türkiye için bile daha 1970'lerde kabul görmüştür ki; ODTÜ, İTÜ (kuruluşta Sanayi Mühendisliği) ve Boğaziçi Üniversitesinin ardından 1974'te Ege (daha sonra Dokuz Eylül) Üniversitesi, 1977'de Anadolu (daha sonra Osmangazi) Üniversitesi ve Sakarya Üniversitelerinde de Endüstri Mühendisliği Bölümleri açılmıştır.

Endüstri mühendisliğini, bir kere mühendislik alanındaki bir uzmanlık olarak kabul ettikten sonra; “Yasa”; Endüstri Mühendisleri Odasının kurulmasını, diğer odaların kurulmasında olduğu gibi, TMMOB'nin kuruluş amacı olarak tanımlamaktadır.

1954 yılında kurulduğu için TMMOB'nin mühendisleri ihtisas kollarına ayırırken "endüstri mühendisliği"ni bir kol olarak ayırmamış olması anlaşılır bir şeydir. Endüstri mühendisliği ayrı bir bölüm olarak eğitim vermeye başladıktan sonra ve yeterince endüstri mühendisinin oluşmasından önce; endüstri mühendislerinin -bir tür yakınlık yakıştırmasıyla- var olan bir odayla ilişkilendirilmesi de anlaşılır bir şeydir. Nitekim yasa bunu da şöyle düzenlemektedir:

Madde 17 - Sayıları oda teşkiline müsait olmıyan ihtısas mensupları Birlik Umumi Heyeti karariyle ihtısaslarına göre en yakın odaya ithal olunur.

Yasa burada da başka hiçbir kısıt tanımlamamıştır. Tek kısıt; “ihtisas mensuplarının sayısının oda teşkiline müsait olup olmaması”dır. Fakat bunun “yeter sayısı” da tanımlanmamıştır. Bu durumda denklik temelinde bir değerlendirmeyle diğer mühendis odalarının kaç kişiyle kurulduğununa bakılabilir. Bugün o verileri bulmak zordur. Fakat TMMOB Genel Kurul raporlarına ve sitesine güvenerek oluşturulmuş aşağıdaki veriler ile odaların o zamanki üye sayılarının fikir verebileceğini sanıyorum.

Odaların kuruluş yılları ve son yıllardaki üye sayıları:

1999 yılında, toplam sayısının 12.000'nin altında olmadığı tahmin edilen endüstri mühendislerinin MMO içerisindeki üye sayısının 2.900 dolayında olduğunu anımsatarak şöyle söylenebilir: Yukarıdaki liste de göstermektedir ki; Endüstri Mühendisleri Odasının kurulmasını geciktirmenin önünde “sayılarının oda teşkiline müsait olmaması” gibi bir gerekçe olamaz. Bu durumda, Endüstri Mühendisleri Odası'nı kurmak TMMOB için yasal bir gerekliliktir.

Endüstri Mühendisleri Odası kurulduktan sonra; EndMO “mensuplarının; müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak”la yükümlü hale gelir.

Bunun yanı sıra; “Meslek ve menfaatleriyle ilgili işlerde resmi makamlarla işbirliği yaparak gerekli yardımlarda ve tekliflerde bulunmak, meslekle ilgili bütün mevzuatı normları, fenni şartnameleri incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri ilgililere bildirme”yi de yüklenir.

Bu görevleri Endüstri Mühendisleri Odası Genel Kurulu, yetkilendirdiği kurullar aracılığıyla, yerine getirir. Bu işler için başka uzmanlık alanlarıyla işbirliği gerektiğinde de, aynı kurullar gerekli değerlendirmeleri yaparlar.

Bu kadar yalın ve yasal bir örgüt, endüstri mühendislerinin de “gönlünün olmaması” nedeniyle, ülkemizde bir imgeye dönüştürülmüştür.

MMO'da Endüstri Mühendisi olmak

MMO’ya üye olan endüstri mühendisleri 3 ayda bir yayınlanan Endüstri Mühendisliği Dergisi’ne periyodunda olmasa da sahip olma hakkını kazanırlar.

3 ayda bir yayınlanan dergi; son yıllarda ikişer sayısı birleştirilerek yayınlanmaktadır.

İkinci olanak ise; üye oldukları şubedeki Endüstri ve İşletme Mühendisliği Meslek Dalı Komisyonu’na (MDK’ya) katılmaktır.

Bu komisyonun bir yürütme kurulu vardır. Bu yürütme kurulu, sonu çift olan yılların Ocak ya da Şubat aylarında yapılan şube seçimlerinden sonra, çoğunlukla da Mart ayındaki MMO Genel Kurulundan sonra şubede yapılan MDK toplantısına katılanlar tarafından seçilir.

MMO Yönetiminin de belirlenmesinden bir süre sonra MEDAK seçimleri gündeme gelir. MEDAK Yönetimi'nin oluşması Mayıs - Temmuz arasında olur. Eski MEDAK yönetimi bir önceki yılın Ekim-Aralık döneminde yapılan E/İM Kurultayı'ndan sonra işlevini yitirmiş olduğundan iki yılda bir bu 5-9 aylık sürede bir boşluk yaşanır. Bu arada oda üyesi olanlar dahil, endüstri mühendislerinin pek bir gündemi olmaz.

MEDAK yürütme kurulu bir çalışma programı yapar. Esas olarak E/İM Kurultayı hazırlıklarını yönetir. Kurultay'ı düzenleyecek Şube ve Kurullar oluştuktan sonra iki yıllık sürede birkaç MEDAK toplantısıyla etkili olmaya çalışırlar. Genellikle işe yarar bir şey üretemezler.

Her şeyi yapamayacaklarını bilerek "çalışma programları"na kısıtlı hedefler koyarlar. Bu hedefler her dönem içerik ve dil olarak çeşitlilik ve yenilikler içerir.

MEDAK Yürütme Kurulu bir toplantısında Endüstri Mühendisliği Dergisi'nin kendilerinden tamamen bağımsız bir kurul tarafından çıkarıldığını ve en fazla bir-iki sayfasında haberlerinin yayınlanabileceğini öğrenirler.

Bunun üzerine Bülten çalışmalarına ağırlık verme kararı alırlar. Bülten için şube MDK'larına görevler verilir. Yaşanan eşgüdüm sorunlarına bağlı olarak bülten de zaman zaman MMO Bülteninin eki olarak yayımlanır. On ikincisi 2013 Ağustosunda yayımlanan bülten 8 yılda 12 sayı yayımlanmıştır.

MDK toplantıları; ilgili şube kapsamındaki illerde yaşayan endüstri mühendisleri ve işletme mühendislerinden ilgililerin katılımıyla yapılır. Her zaman toplantılara yeni katılanlar olur; toplantıları, yeni katılanların heyecanları yönetir. Çoğunlukla yürütme kurulu üyelerinden de toplantıya katılanlar olur. Toplantılarda görev dağılımı yapılır. Görev dağılımı yapılırken daha önce yerine getirilmemiş görevlerin paylaşımına öncelik verilir.

MDK ve MEDAK konusunun arka planı ve yasal karşılıkları ile ilgili ayrıntılar ayrı bir yazının konusudur.

Bu arada, endüstri mühendisleri kendileriyle ilgili konularda yapılan seminerlere indirimli olarak katılabilirler.

Bazı şubeler ek etkinlikler de düzenleyebilmektedirler. İzmir şubesinin geleneksel Bahar Konferansları meşhurdur.

Kurultay gündemleri Endüstri Mühendisliğinin toplumsal sorumlulukları çerçevesinde biçimlenir. Endüstri Mühendisleri Odası; 9'u gereksiz yere yapılan 10 kurultayda Kurultayın temel gündemi olmaz. Kurultayın açılışları yerine göre TMMOB ve MMO Başkanları tarafından yapılır. Endüstri/İşletme Mühendisliği Kurultayı sonuç bildirileri TMMOB Makina Mühendisleri Odası tarafından yayınlanır. Endüstri mühendisleri bu bildirilerde çok önemli saptamaların yer almasını sağlarlar. Bildirilerin tasarladıkları gibi oluşamamasına üzülürler.

Endüstri mühendislerinin katılabildiği ilk basamak olan MDK toplantılarına katılmakla başlayan mesleki örgütlenme çalışmalarının sonunda bazı endüstri mühendisleri MEDAK çalışmalarına da katılırlar. Kimi endüstri mühendisleri MMO'da etkili roller üstlenir. Uzun dönem Oda'ya hizmet ederler.